راستان | خواص سبزی خرفه به ما می‌گوید که تصور خیلی از فرهنگ‌ها و جوامع نسبت به این علف اشتباه بوده است.
اگرچه خرفه در بسیاری از فرهنگ‌ها به عنوان یک علف هرز شناخته می‌شود، اما این گیاه یک سبزی بسیار مغذی، مملو از آنتی‌اکسیدان ها، مواد معدنی، اسید‌های چرب امگا ۳ و ترکیبات گیاهی مفید است.
این مطلب نگاهی دقیق به خرفه و اثرات آن بر سلامتی دارد.
خرفه یک سبزی سبز و برگدار است که می‌توان آن را به صورت خام یا پخته مصرف کرد.
این گیاه با نام علمی “Purslane” شناخته می‌شود.
خرفه حدود ۹۳ درصد آب دارد. دارای ساقه‌های قرمز و برگ‌های کوچک و سبز رنگ است. طعم آن کمی ترش یا شور شبیه اسفناج و شاهی است.
می‌توان از آن به روش‌های مشابهِ اسفناج و کاهو، مثلا در سالاد یا ساندویچ استفاده کرد.
به گزارش راستان، خرفه در بسیاری از نقاط جهان، در طیف وسیعی از محیط‌ها رشد می‌کند؛ هم می‌تواند در باغ‌ها و شکاف‌های پیادهرو رشد کند و هم با شرایط سخت‌تر سازگار شود. شرایطی مثل خشکسالی، خاک بسیار شور یا دارای کمبود مواد مغذی.
جالب است بدانید که خواص سبزی خرفه باعث شده که سابقه طولانی استفاده در طب سنتی/جایگزین داشته باشد.
این گیاه دارای بسیاری از مواد مغذی است که در زیر به یک بخش ۱۰۰ گرمی آن نگاه می‌کنیم.
شما تمام این مواد مغذی را تنها با ۱۶ کالری دریافت می‌کنید! این باعث شده این گیاه به یکی از مغذی‌ترین مواد غذایی روی کره زمین تبدیل شود؛ کالری کم در مقابل خواص زیاد.
۱. اولین خواص سبزی خرفه: سبزی خرفه سرشار از اسید‌های چرب امگا ۳ است
اسید‌های چرب امگا ۳ چربی‌های مهمی هستند که بدن قادر به تولید آنها نیست؛ بنابراین باید آنها را از رژیم غذایی دریافت کنیم.
درحالی‌که خرفه چربی کل کمی دارد، بخش بزرگی از چربی موجود در آن به شکل اسید‌های چرب امگا ۳ است.
این گیاه در مقایسه با سایر سبزی‌ها، میزان ALA فوق العاده بالایی دارد؛ ۵-۷ برابر بیشتر از اسفناج.
۲. دومین خاصیت سبزی خرفه: سرشار از آنتی‌اکسیدان است
به گزارش راستان، این سبزی جذاب، سرشار از آنتی اکسیدان‌های مختلف و ترکیبات گیاهی مفید است:
ویتامین C: ویتامین C یک آنتی اکسیدان است که برای حفظ پوست، ماهیچه‌ها و استخوان ضروری است.
ویتامین E: حاوی سطوح بالایی از نوعی ویتامین E به نام آلفا توکوفرول است. ممکن است از غشای سلولی در برابر آسیب محافظت کند.
ویتامین A: حاوی بتاکاروتن، آنتی اکسیدانی است که بدن آن را به ویتامین A تبدیل می‌کند. ویتامین A بیشتر به دلیل نقشش در سلامت چشم شناخته شده است.
گلوتاتیون: این آنتی‌اکسیدان مهم ممکن است از سلول‌ها در برابر آسیب محافظت کند.
ملاتونین: خرفه حاوی ملاتونین است، هورمونی که می‌تواند به شما کمک کند به خواب بروید. چندین مزیت دیگر نیز دارد.
یک مطالعه بر روی نوجوانان چاق گزارش کرد که دانه‌های خرفه باعث کاهش سطح کلسترول و تری گلیسیرید می‌شوند که هر دو با افزایش خطر بیماری قلبی مرتبط هستند.
۳. خرفه دارای مواد معدنی مهمی است
این گیاه منبع خوبی از پتاسیم است، ماده معدنی که به تنظیم فشار خون کمک می‌کند. مصرف زیاد پتاسیم با کاهش خطر سکته مغزی مرتبط است و همچنین ممکن است خطر بیماری قلبی را کاهش دهد.
خرفه همچنین منبع عالی منیزیم است، یک ماده مغذی فوق العاده مهم که در بیش از ۳۰۰ واکنش آنزیمی در بدن نقش دارد. منیزیم ممکن است از بیماری قلبی و دیابت نوع ۲ محافظت کند.
این سبزی همچنین حاوی مقداری کلسیم است که فراوانترین ماده معدنی در بدن است. کلسیم برای سلامت استخوان مهم است.
فسفر و آهن نیز در مقادیر کمتری در آن یافت می‌شود.
گیاهان مسن‌تر و بالغ‌تر خرفه ممکن است حاوی مقادیر بیشتری از مواد معدنی نسبت به گیاهان جوان باشند.
۴. خرفه همچنین حاوی اگزالات (Oxalates) است
این ماده معدنی می‌تواند برای افرادی که تمایل به ایجاد سنگ کلیه دارند، مشکل ساز باشد، زیرا اگزالات‌ها می‌توانند در تشکیل آنها نقش داشته باشند.
اگزالات‌ها همچنین دارای خواص ضد مغذی هستند، به این معنی که ممکن است با جذب مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیم تداخل داشته باشند.
خرفه رشد کرده در سایه ممکن است در مقایسه با گیاهانی که به راحتی در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند، دارای سطوح بالاتر اگزالات باشد.
اگر در مورد محتوای اگزالات خرفه نگران هستید، سعی کنید آن را به ماست اضافه کنید، که نشان داده شده است که مقدار اگزالات را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.
جنوب ایران: در استان‌های خوزستان، فارس، بوشهر و هرمزگان، خرفه هم خودرو رشد می‌کنه، هم گاهی به‌صورت محدود کشت می‌شه. چون آب‌وهوای گرم‌تر رو دوست داره.
استان‌های مرکزی و شرقی: در استان‌هایی مثل اصفهان، یزد، کرمان، سیستان و بلوچستان هم خرفه دیده می‌شه. معمولاً کنار مزارع، باغ‌ها یا به‌صورت خودرو.
شمال ایران (کمتر): در استان‌های شمالی مثل گیلان و مازندران هم دیده می‌شه، ولی چون اون مناطق رطوبت بالایی دارن، رشدش کمتره یا به‌صورت پراکنده است. البته در استان گلستان بیش از مازندران و گیلان دیده می‌شود.
تهران و حومه: در زمین‌های کشاورزی اطراف تهران هم بعضی کشاورزها به‌صورت محدود کشت می‌کنن یا به شکل خودرو در میان.
در ادامه انواع خوراک که با خرفه قابل تهیه است بررسی می‌شود، به امید استفاده‌ی بهتر و بیشتر از خرفه در سبد غذایی خانواده.
این غذا دارای نقادیر بالایی کلسیم است و یک غذای بدون گوشت است. برای افرادی که در رژیم ممنوعیت مصرف گوشت دارند و یا رژیم گیاه خواری دارند، مناسب است.
● مواد لازم جهت تهیه‌ی کشک و خرفه:
- سبزی خرفه
- کشک سابیده شده به میزان لازم
- پیازداغ به میزان ۳-۴ قاشق غذاخوری
- نعناع داغ ۲ قاشق غذاخوری
- ۴ حبه سیر
مراحل تهیه‌ی کشک و خرفه:
مرحله‌ی اول:
- ابتدا سبزی خرفه را که از قبل تمیز کردیم و شستیم و خرد کرده‌ایم را با یک استکان آب در قابلمه می‌ریزیم تا بپزد و بعد از پخته شدن یعنی در حد تغییر رنگ باشد فقط ان را از روی شعله برداشته و سپس در سبد آب کش کرده و با اب کمی می‌شوییم.
- مرحله‌ی دوم:
اکنوک باید پیاز و سیر و نعناع هر کدام را جدا جدا سرخ کرده و اماده کنیم. ابتدا پیاز‌ها را نگینی خرد کرده و با روغن در یک تابه‌ی کوچک تفت می‌دهیم تا طلایی و سبک شوند.
سپس سیر را ریز خرد کرده، یا رنده کنید و یا له کنید و سپس با روغن تفت دهید.
نعناع را هم با کمی روغن بر روی شعله‌ی ملایم حرارت دهید تا کمی تغییر رنگ دهد و اماده شود.
مرحله‌ی آخر:
خرفه را در تابه ریخته و کمی داغ می‌کنیم و سپس در ظرف سرو کردن غذا می‌ریزیم. کشک را روی ان می‌ریزیم و سپس نعناع داغ و سیر داغ را اضافه می‌کنیم. این غذا با نان میل می‌شود.
- سیب زمینی پخته شده ۲ عدد
- هویج ۲ عدد
- جعفری، شوید و خرفه از هر کدام یک دسته
- خیار ۱ عدد
- زیتون سبز ۵-۶ عدد
● مواد لازم جهت تهیه‌ی سس:
- ماست ۵-۶ قاشق غذاخوری
- سس خردل ۱ قاشق غذاخوری
- سس مایونز ۱ قاشق غذاخوری
- سیر رنده شده ۲ حبه
- نمک و فلفل سیاه به مقدار لازم
- نعناع خشک ۱ قاشق چای خوری
● دستور تهیه‌ی سالاد خرفه ترکی:
مرحله اول:
برای درست کردن این سالاد خوشمزه ابتدا دو عدد سیب زمینی را می‌شوییم و با مقداری آب؛ آب پز می‌کنیم بعد از اینکه پخته شدند پوست شان را می‌گیریم و به صورت نگینی خرد می‌کنیم.
مرحله دوم:
جعفری و شوید را پاک می‌کنیم و بعد از اینکه شستیم و آب ان‌ها کاملا خارج شد، روی تخته‌ی آشپزخانه ریز خرد می‌کنیم. خرفه را هم برگ برگ جدا می‌کنیم نیازی نیست ریز خرد شود، فقط خوب می‌شوییم و کناری می‌گذاریم تا اب ان خارج شود.
خیار را پوست گرفته و به همراه زیتون حلقه حلقه خرد می‌کنیم. هویج را هم پوست گرفته و با رنده‌ی درشت، رنده می‌کنیم. تمام مواد را داخل کاسه‌ی نسبتا بزرگی می‌ریزیم و مخلوط می‌کنیم.
مرحله‌ی سوم:
در این مدحله باید سس سالاد اماده شود. برای درست کردن سس داخل کاسه‌ای پنج- شش قاشق ماست، یک قاشق سس مایونز، کمی سس خردل می‌ریزیم و با همزن دستی خوب می‌زنیم تا کاملاً یک دست شوند.
حالا دو حبه سیر را رنده کرده و اضافه می‌کنیم و در نهایت کمی نمک و فلفل سیاه و یک قاشق چای خوری پودر نعناع خشک اضافه را می‌کنیم و خوب باهم مخلوط می‌کنیم؛ و روی سالاد می‌ریزیم و هم می‌زنیم تا کل سالاد با سس مخلوط شود و بعد در ظرفی که می‌خواهیم سرو کنیم، می‌ریزیم.
به همین راحتی سالاد خرفه خوشمزه ما آماده می‌شود و بعنوان یک غذای ساده برای شب و یا پیش غذا قابل مصرف است.
اشکنه‌ها از غذا‌های سنتی ایران هستند و در عین مقوی بودن، بسیار ساده هستند و به راحتی اماده می‌شوند. در این قسمت دستور تهیه‌ی اشکنه‌ی کشک و خرفه را بررسی می‌کنیم.
مواد مورد نیاز جهت تهیه‌ی اشکنه‌ی کشک و خرفه:
- خرفه ۵۰۰ گرم
- روغن یا کره ۵ قاشق چایخوری
- پیازداغ ۳ قاشق سوپخوری
- گردو آسیاب کرده ۱۰۰ گرم
● طرز تهیه‌ی اشکنه‌ی کشک و خرفه:
- آب ۱ لیتر
- کشک ۵۰۰ گرم
- نعناع داغ ۴ قاشق سوپخوری
- در صورت تمایل پیازداغ، نعناداغ و گردو اضافی به میزان لازم
● طرز تهیه‌ی اشکنه‌ی خرفه و کشک:
- ابتدا برگ‌های خرفه را از ساقه جدا کنید، خرفه‌ها را بشوئید و خرد کنید. آن گاه در قابلمه‌ی مناسبی روغن بریزید و روی اجاق قرار دهید.
سپس خرفه را بیفزائید و تفت دهید.
پیاز را در ظرف دیگری نگینی خرد کنید و با روغن تفت دهید تا سبک و طلایی شود. اکنون پیازداغ اماده شده، گردوی خرد شده را به قابلمه اضافه کنید.
کشک را قبل از اضافه کردن با اب مخلوط کنید و سپس به خرفه وسایر مواد داخل قابلمه اضافه کنید و ۲۰ دقیقه بجوشانید.
حالا نعنا داغ را بیفزائید و مخلوط کنید. اکنون اشکنه را برای پذیرائی در ظرف مناسبی بریزید و با پیاز داغ و نعناع داغ و گردو بیارائید و میل کنید.
این غذا منبع خوبی از کلسیم است و برای کودکان در حال رشد بسیار توصیه می‌شود.
● مواد لازم جهت تهیه‌ی کوکوی خرفه:
- سیب زمینی ۲ عدد
- خرفه به میزان دلخواه
- سیر ۱ حبه
- تخم مرغ ۳ عدد
- روغن سرخ کردنی به مقدار لازم
- ادویه جات به مقدار لازم
- آرد گندم به مقدار لازم
● طرز تهیه کوکو با خرفه:
مرحله‌ی اول:
برای تهیه کوکو با خرفه ابتدا باید خرفه‌ها را شسته و چوب‌های ضخیم آن را جدا کنید و با دستگاه یا دست خوب خرد کنید.
سپس تخم مرغ را در یک ظرف جدا شکسته و خوب به هم بزنید تا کف ریز در آن ببینید و تخم مرغ‌ها کاملا مخلوط و یکنواخت شوند.
مرحله‌ی دوم:
سیب زمینی‌ها را اب مز می‌کنیم و بعد از خنک شدن ریز و نگینی کنید و یا رنده کنید و به خرفه اضافه کنید. سپس تخم مرغ‌های همزده و یکدست شده را روی آن بریزید و خوب به هم بزنید.
مرحله‌ی سوم:
اکنون زمان طعم دار کردن کوکو است. ادویه جات و سیر و آرد گندم را به مواددکوکو اضافه می‌کنیم.
مرحله چهارم:
توجه داشته باشید که مواد کوکوی شما نباید خیلی شل و یا سفت باشد و به همین دلیل میزان آرد را مشخص نکردیم. سعی کنید به قدری آرد اضافه کنید تا مواد کوکو خودش را بگیرد.
مرحله پنجم:
اکنون زمان سرخ کردن کوکو‌ها می‌باشد. تابه را روی اجاق گذاشته و روغن بریزید و صبر کنید تا روغن کاملا داغ شود تا کوکو به تابه نچسبد. مواد کوکو را درون تابه ریخته و در تابه را بگذارید و منتظر باشید که تا یک طرف کوکوی خرفه شما بپزد.
مرحله ششم:
بعد از سرخ شدن طرف اول باید کوکوی خود را برش دهید و چند دقیقه هن را از روی شعله بردارید تا به راحتی از تابه جدا شود و بعد آن را برگردانید تا طرف دیگر هم سرخ شود. سعی کنید شعله ملایم باشد تا کوکوی شما کاملا مغز پخت شود.
مرحله هفتم:
اگر کوکوی شما خوب پخته نشده باشد مزه سیر را کاملا در آن احساس می‌کنید ولی به محض پختن کوکو، مزه کوکو ترکیبی و معطر می‌شود و می‌توانید با گوجه فرنگی و خیار شور تزیین کنید.
خرفه، از جمله سبزیجات معر و خوش طعمی است که ما کمتر آن را مصرف می‌کنیم. در حالی که با آن می‌توان غذا‌های متعددی درست کرد و حتی آن را با سبزی خوردن مخلوط کرد. این سبزی را می‌توان در فریزر هم نگه داشت. یکی از غذا‌های خوشمزه که با این سبزی تهیه می‌شود.
خورش خرفه است.
این خورش، یک خورش ایرانی است که با پرپین یا خرفه تهیه می‌شود. این خورش مانند خورش سبزی است، اما به دلیل وجود خرفه طعم ملایم تری دارد. پرپین لعاب زیادی در خورش بوجود می‌آورد که طعم و مزه خاصی ایجاد می‌کند. این خورش را می‌توان با برنج سفید یا کته زعفرانی طبخ و سرو نمود. به جای پوره گوجه می‌توان از رب گوجه نیز استفاده کرد که کاملا سلیقه‌ای است.
- مواد لازم جهت تهیه‌ی خورش پرپین برای ۴ نفر:
- پیاز ۱ عدد
- ادویه و زردچوبه به مقدار لازم
- گوشت ۴۰۰ گرم
- پرپین (خرفه) ۴۰۰ گرم
- گوجه ۲ عدد
- لیمو عمانی ۲ عدد
- گرد لیمو به مقدار لازم
- نمک و فلفل سیاه به مقدار لازم
- لپه نصف پیمانه
● دستور پخت خورش پرپین:
مرحله‌ی اول:
- برای تهیه خورش پرپین یا خرفه ابتدا پیاز را شسته و پوست می‌کنیم و به صورت خلالی خرد می‌کنیم. یک قابلمه بر میداریم و با کمی روغن روی حرارت قرار می‌دهیم تا داغ شود سپس پیاز‌ها را درون آن ریخته و تفت می‌دهیم تا طلایی و سبک شود.
مرحله‌ی دوم:
-در این مرحله ادویه و زرد چوبه را به آن اضافه می‌کنیم و تفت می‌دهیم تا بوی آن خارج شود. گوشت را تکه تکه خرد می‌کنیم و در قابلمه با پیاز‌ها تفت می‌دهیم. سپس آب جوش روی آن ریخته و درب قابلمه را می‌بندیم تا گوشت‌ها نیم پز شوند.
مرحله‌ی سوم:
- حالا پرپین‌ها را به خوبی شسته و به صورت ریز خرد می‌کنیم. (مانند قرمه سبزی). سپس یک تابه بر میداریم و با کمی روغن روی حرارت قرار می‌دهیم. پرپین‌ها را تفت می‌دهیم کمی زردچوبه هم به آن اضافه می‌کنیم و با روغن ملایم تفت می‌دهیم.
مرحله‌ی چهارم:
توجه داشته باشید که نیازی نیست مثل سبزی خورش خیلی سرخ شود و کافی است کمی تفت بخورد تا فقط تغییر رنگ دهد. گوجه‌ها شسته و با رنده‌ی ریز پوره می‌کنیم و به سبزی‌ها اضافه می‌کنیم و می‌گذاریم با سبزی تفت بخورد.
مرحله‌ی پنجم:
در این مرحله پس از اینکه کمی که تفت خورد، در ماهی تابه را بسته و می‌گذاریم کمی جا بیفتد و روغن پس دهد. گوشت که نیم پز شد، سبزی را به آن اضافه کرده و درب قابلمه را میب ندیم و اجازه می‌دهیم با هم بپزدو خورش جا بیفتد.
مرحله‌ی ششم:
در اواسط، پخت لیمو عمانی را با کارد سوراخ کرده و به خورش اضافه می‌کنیم.
لپه را ازقبل خیس کرده‌ایم، با کمی آب می‌گذاریم تا بپزد. سپس لپه‌های پخته را آبکش کرده و به خورش اضافه می‌کنیم. نمک و فلفل و گرد لیمو را به آن اضافه می‌کنیم.
بعد از جا افتادن خورش ان را با برنج سرو کنید و لذت ببرید.
بورانی خرفه یکی از انواع بورانی‌ها می‌باشد که بسیار خوشمزه و ساده و در عین حال مقوی می‌باشد. بورانی در واقع ترکیب انواع سبزیجات می‌باشد که با ماست ترکیب می‌شود و برای انواع مهمانی‌ها استفاده می‌شود و طعم و مزه بسیار خوبی در کنار دیگر غذا‌ها دارد. بورانی برای گیاه خوارن یک ترکیب فوق العاده و مقوی
می‌باشد. برای این پیش غذای لذیذ از سیر و نعناع و غنچه گل محمدی برای تزئین استفاده می‌شود. اما در تهیه‌ی انواع بورانی‌ها باید از ماست چکیده استفاده کنید. ماست آبکی و شل اصلا مناسب تهیه بورانی نمی‌باشند. اما شاید برای شما جالب باشد که خرفه چیست؟
یکی از مهمترین گیاهان دارویی در جهان می‌باشد که سرشار از امگا۳ می‌باشد گیاه خرفه یک گیاه علفی می‌باشد که بیشتر در نواحی مدیترانه رشد می‌کند و برای بهبود سلامت قلب بسیار مفید است. همچنین گیاه خرفه برای کاهش وزن نیز مناسب است. شما می‌توانید بورانی خرفه را برای مهمانی و مجالس خود نیز تهیه کنید و از خواص بسیار خوب آن بهرمند شوید. اکنون بورانی خرفه را با هم بررسی می‌کنیم.
- مواد لازم برای تهیه بورانی خرفه:
- خرفه ۲۰۰ گرم
- ۲ عدد سیر
- ماست ۱.۵ پیمانه
- نعناع خشک ۱ قاشق غذا خوری
- نمک، فلفل سیاه به مقدار لازم
- روغن زیتون و گردو و نعناع و گل محمدی برای تزئین به مقدار لازم
● طرز تهیه‌ی بورانی خرفه خوشمزه و مجلسی با ماست و مغز گردو
- مرحله اول آماده سازی خرفه:
ابتدا باید خرفه را بشوییم و برگ برگ کنیم و کمی بپزیم. سپس برای پخت خرفه‌ها می‌توانید به همراه کمی آب داخل قابلمه ریخته و بگذارید به مدت ۲۰ دقیقه پخته شود و یا می‌توانید داخل قابلمه یا دستگاه بخارپز آنها را بپزید.
- مرحله دوم مخلوط کردن مواد:
در ادامه خرفه‌ها را بعد از پخت داخل یک آبکش ریخته و بگذارید تا آب اضافی آن خارج شود. سپس داخل یک کاسه ریخته و کمی با گوشت کوب بکوبید تا له شود. سپس سیر‌ها را پوست بگیرید و رنده ریز کنید.
- مرحله‌ی سوم مخلوط کردن مواد با ماست:
داخل یک کاسه ماست را به همراه کمی روغن زیتون با همزن دستی هم بزنید، تا یکدست شود. سپس در ادامه خرفه له شده و سیر را اضافه کنید و هم بزنید و نعناع خشک را اضافه کنید. در انتها نمک و فلفل سیاه بزنید.
- مرحله چهارم تهیه بورانی خرفه:
بعد از مخلوط شدن مواد روی بورانی را با گردوی خرد شده، نعناع و کمی روغن زیتون و گل محمدی تزئین کنید و برای ۱ ساعت داخل یخچال قرار دهید تا مزه‌ها به خورد هم بروند. سپس سرو کنید.
نکات کلیدی در تهیه بورانی خرفه:
- شما می‌توانید بنا به ذائقه خود میزان سیر را تغییر دهید و یا فقط از پودر سیر استفاده کنید.
- حتما خرفه را بعد از پخت به مدت ۱۵ دقیقه داخل آبکش قرار دهید تا آب اضافی آن خارج شود.
- این گیاه را می‌توانید به صورت سبزی داخل
سالاد‌های خود نیز استفاده کنید.
- به دلخواه می‌توانید به بورانی خرفه ۱ عدد خیار اضافه کنید.
- مصرف این بورانی در بین وعده‌ها با نان بسیار مقوی است و برای کودکان در حال رشد و تامین کلسیم توصیه می‌شود
مینا مختاری بلاگر و همسر بهرام رادان با انتشاری تصویری...
گلاب آدینه، هومن سیدی، رامبد جوان، نگار جواهریان. صدف...
ماتئو سالوینی، سیاستمدار راست‌گرا و وزیر کشور پیشین...
انتشار یک سکانس خاص از سریال «پایتخت» در فضای مجازی،...
