راستان | در دل زمین‌های شور و کم‌رمق جنوب ایران، گیاهی جان‌سخت و خوش‌طعم با نام سیاه شور مصری و نام محلی «سِمسِیل» می‌روید؛ گیاهی که در نگاه اول شاید فقط بخشی از پوشش گیاهی بومی به نظر برسد، اما در فرهنگ غذایی مردم جنوب، جایگاهی ویژه دارد. سِمسِیل نه‌تنها در سفره‌های محلی، بلکه در طب سنتی و همچنین پروژه‌های محیط‌زیستی نیز ارزش بالایی دارد.
در گویش لارستان در استان فارس و شهرهای جنوبی استان کرمان به آن سمسیل می‌گوید و در شرق هرمزگان به آن سمسول یا سمسیلو می‌گویند. رویشگاه اصلی آن کشورهای شرق دریای مدیترانه و از لیبی تا شبه جزیره عربستان و نیمه جنوبی ایران و شاخ آفریقاست. در شوره‌زارهای اطراف قم نیز این سبزی رشد می‌کند
نام محلی: سِمسِیل
نام علمی: Suaeda aegyptiaca
خانواده گیاهی: Amaranthaceae (اسفناجیان)
نوع گیاه: گیاه شورپسند (هالوفیت)
زیستگاه طبیعی: زمین‌های شور و قلیا‌دار، حاشیه تالاب‌ها و مناطق نیمه‌خشک و ساحلی جنوب ایران
سِمسِیل گیاهی است علفی یا نیمه‌چوبی، که ظاهر آن به خوبی با شرایط سخت محیطی هماهنگ شده. ساقه‌های گوشتی، برگ‌های استوانه‌ای و ضخیم، و رنگ سبز تا مایل به قرمز آن نشانه‌هایی از سازگاری‌اش با خاک‌های فقیر و شوره‌زار است.
برگ‌ها باریک، بدون دم‌برگ، آبدار و با سطحی مومی هستند
ارتفاع گیاه از ۲۰ تا ۶۰ سانتی‌متر متغیر است
در تابستان گل‌های ریز سبز تا زرد می‌دهد
سمسیل در استان‌های جنوبی ایران مثل خوزستان، بوشهر، هرمزگان و جنوب کرمان یافت می‌شود. این گیاه بیشتر در حاشیه تالاب‌ها، شوره‌زارها، و زمین‌هایی که به دلیل شوری بالا برای کشاورزی رایج مناسب نیستند رشد می‌کند.
سمسیل به دلیل تحمل بالایش به شوری، یکی از مهم‌ترین گونه‌های احیاکننده خاک‌های شور و فقیر محسوب می‌شود و در پروژه‌های زیست‌محیطی نیز استفاده می‌شود.
سِمسِیل نه فقط در آشپزی محلی، بلکه در طب سنتی نیز جایگاهی شناخته‌شده دارد:
پاک‌کننده قوی کبد و کلیه‌ها
کمک به سم‌زدایی طبیعی بدن
ضدالتهاب برای مفاصل و دستگاه گوارش
دارای آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی
کمک به کاهش قند خون و فشار خون
سرشار از مواد معدنی به‌ویژه در خاک‌های غنی از سدیم و پتاسیم
در مناطق جنوبی ایران، سِمسِیل به عنوان سبزی بومی فصلی شناخته می‌شود. از آن در تهیه خوراک‌های ساده، ترشی، و حتی ترکیب با ماهی و میگو استفاده می‌شود.
غذاهایی که با سمسیل تهیه می‌شود:
ترشی سِمسِیل با سرکه و سیر
خوراک سِمسِیل با تخم‌مرغ یا ماهی شور
دم‌پخت یا پلو سبزی با سِمسِیل
آش یا سوپ محلی با سبزی شورپسند
سِمسِیل با دوغ و سبزی تازه (نوعی نوشیدنی یا پیش‌غذا)
مواد لازم:
برگ و ساقه جوان سِمسِیل: ۲ لیوان
تخم‌مرغ: ۲ عدد
پیاز متوسط: ۱ عدد
سیر: ۲ حبه
زردچوبه و فلفل: به میزان لازم
روغن: به میزان لازم
طرز تهیه:
ابتدا سِمسِیل را پاک کرده و به‌خوبی بشویید. چون در زمین شور رشد می‌کند، چند بار شست‌وشو لازم است.
در یک قابلمه آب‌جوش، سِمسِیل را به مدت ۳ تا ۵ دقیقه بجوشانید تا کمی نرم شود، سپس آبکش کنید.
در یک تابه، پیاز را خلالی کرده و با کمی روغن سرخ کنید تا طلایی شود.
سیر را خرد کرده و اضافه کنید، سپس زردچوبه و فلفل بزنید.
سِمسِیل را به مخلوط پیاز و سیر اضافه کنید و حدود ۵ دقیقه با شعله ملایم تفت دهید.
تخم‌مرغ‌ها را روی مواد بشکنید و با قاشق کمی هم بزنید تا سفت شوند.
وقتی تخم‌مرغ پخت، غذا آماده سرو است.
این غذا همراه با نان داغ و دوغ محلی، یک وعده سبک و مقوی جنوبی به‌حساب می‌آید.
تازه‌خوری: بهترین روش استفاده است
فریز کردن: بعد از جوشاندن کوتاه و خشک‌کردن
خشک‌کردن: در سایه، برای تهیه ترشی یا پودر گیاهی
گیاه سمسیل با توان بالای تحمل به شوری، می‌تواند در پروژه‌های اصلاح خاک، مقابله با بیابان‌زایی و زیست‌بوم‌سازی مناطق خشک کاربرد گسترده‌ای داشته باشد. این گیاه همچنین منبع غذایی برای برخی پرندگان بومی به‌شمار می‌رود. سِمسِیل یکی از آن گیاهانی است که اگرچه در ظاهر ساده و بومی است، اما ترکیبی از طبیعت، مزه، دارو و سنت را در خود دارد. آشنایی دوباره با این سبزی می‌تواند ما را به سمت استفاده از گونه‌های بومی، سالم و طبیعی‌تر در آشپزی روزمره سوق دهد. پس اگر روزی در سفر به جنوب کشور، گذرتان به بازار‌های محلی افتاد، حتماً از کنار سِمسِیل بی‌تفاوت عبور نکنید!
رسانه اسپانیایی Vanitatis گزارش داده که در حال حاضر،...
در این مطلب، مجموعه‌ای از تصاویر نوستالژیک از دوران...
معاون اداره کل بنادر هرمزگان گفت: «انفجار در بخشی از...
سبزی مفیدی که مورد علاقه حضرت زهرا (س) بود. خُرفه یک...
