جالب است بدانید خواص هفت کولان برای استخوان‌ها، تقویت بدن در برابر سرماخودگی و آنفولانزا و حتی کاهش وزن، موثر و مفید است و به همین دلیل هفت کولان یکی از پرمصرف ترین گیاهان دارویی در جهان محسوب می‌شود. همچنین به عنوان مکمل برای درمان علائم سرماخوردگی و آنفولانزا مصرف می‌شود.
در این مقاله به طور مفصل به بررسی خواص هفت کولان، مقدار مصرف مجاز و موارد منع مصرف آن می‌پردازیم:
هفت کولان به چندین گونه مختلف از درخت سامبوکوس اطلاق می‌شود که یک گیاه گلدار متعلق به خانواده Adoxaceae است. رایج‌ترین نوع آن Sambucus nigra است که به نام هفت کولان نیز شناخته می‌شود.
این درخت بومی اروپا است، اگرچه در بسیاری از نقاط دیگر جهان نیز به طور گسترده رشد می‌کند. این گیاه تا ۹ متر رشد می‌کند و دارای خوشه‌هایی از گل‌های کوچک سفید یا کرم رنگ است که به عنوان گل هفت کولان شناخته می‌شوند. توت‌ها در دسته‌های کوچک سیاه یا آبی – سیاه یافت می‌شوند. درخت آقطی از گیاهان زیرمجموعه هفت کولان است.
میوه‌ها کاملا ترش هستند و برای خوردن باید پخته شوند. گل‌ها رایحه‌ای لطیف و مسقطی مانند دارند و می‌توان آن را به‌صورت خام یا پخته مصرف کرد.
گونه‌های دیگر عبارتند از: هفت کولان آمریکایی، هفت کولان کوتوله، هفت کولان آبی، هفت کولان با میوه قرمز، و قلم موی آنتلوپ قسمت‌های مختلف درخت هفت کولان در طول تاریخ برای مصارف دارویی و آشپزی مورد استفاده قرار گرفته است.
هفت کولان دارای فیبر بالا بوده و به همین دلیل سرعت هضم و جذب را کنترل می‌کند. هفت کولان با ایجاد حس سیری میل به غذا خوردن را کاهش داده و در کنار یک رژیم لاغری اصولی به روند کاهش وزن کمک می‌کند.
هفت کولان سرشار از ویتامین C و فیبر غذایی است. یک فنجان هفت کولان همچنین دارای ارزش غذایی زیر است:
طبیعت هفت کولان سرد و خشک است و به همین دلیل برای افراد با طبع گرم و تر بسیار مناسب است. هفت کولان رطوبت بدن را گرفته و دمای بدن افراد گرم مزاج را کاهش می‌دهد. از عسل و نبات یا شکر قهوه‌ای به عنوان مصلح آن استفاده می‌شود.
بهترین زمان مصرف هفت کولان برای لاغری در کنار شیر و عسل است، زیرا انرژی مورد نیاز شما را در ابتدای روز تامین کرده و شما را تا مدتی سیر نگه می‌دارد. این کار باعث می‌شود که نیاز به دریافت کالری اضافی نداشته باشید.
از نظر تاریخی، از گل‌ها و برگ‌ها برای تسکین درد، تورم، التهاب، تحریک تولید ادرار و تحریک عرق و از پوست آن به عنوان مدر، ملین و برای القای استفراغ استفاده می‌شود.
در طب عامیانه، از این گیاه یا آب آن برای درمان آنفولانزا، عفونت، سیاتیک، سردرد، درد دندان، درد قلب و دردهای عصبی و همچنین به عنوان ملین و مدر استفاده می‌شود.
هفت کولان را می‌توان پخت و برای آب‌میوه و مربا استفاده کرد.
یک قاشق غذاخوری پودر هفت کولان را داخل یک لیوان شیر ریخته و آن را با عسل یا شیره انگور مخلوط کرده و نوش جان کنید.
خواص هفت کولان، بی‌شمار است اما در کنار ترکیباتی مثل شیر و عسل یا خواص شیره انگور و شیر معجونی را تشکیل می‌دهد که بسیار غنی بوده و مخصوصا برای افزایش حجم عضلات ورزشکاران بسیار مفید است.
هفت کولان اغلب برای استفاده در برابر عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا استفاده می‌شود. هفت کولان حاوی بسیاری از مواد مغذی مانند فیبر، ویتامین C، آهن و پتاسیم است.
هفت کولان یک غذای کم کالری مملو از ویتامین C، فیبر غذایی و آنتی اکسیدان‌هایی به شکل اسیدهای فنولیک، فلاونول‌ها و آنتوسیانین است. گل‌ها به خصوص سرشار از فلاونول هستند.
از جمله خواص هفت کولان به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
یکی از خواص هفت کولان وجود آنتی اکسیدان در آن است که با کاهش آسیب سلولی ناشی از رادیکال‌های آزاد باعث سلامتی می‌شود. انواع توت ها و گل‌های هفت کولان سرشار از آنتی اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها هستند که سیستم ایمنی را تقویت می‌کنند. آن‌ها می‌توانند به آرام کردن التهاب، کاهش استرس و محافظت از قلب شما نیز کمک کنند.
گل‌ها، میوه‌ها و برگ‌های گیاه هفت کولان منبع عالی آنتی اکسیدان‌ها هستند. به عنوان مثال، یکی از آنتوسیانین‌های موجود در توت‌ها 3.5 برابر بیشتر از ویتامین E، قدرت آنتی اکسیدانی دارد.
علاوه بر این، مطالعات نشان می‌دهد که وضعیت آنتی اکسیدانی در افراد ۱ ساعت پس از نوشیدن ۴۰۰ میلی لیتر آب هفت کولان بهبود یافته است. مطالعه دیگری روی موش‌ها نشان داد که عصاره هفت کولان به کاهش التهاب و آسیب بافت اکسیداتیو کمک می‌کند.
فرآوری هفت کولان مانند استخراج، حرارت دادن یا آب‌گیری می‌تواند فعالیت آنتی‌اکسیدانی آن‌ها را کاهش دهد.
بنابراین، محصولاتی مانند شربت‌ها، آب‌میوه‌ها، چای و مربای هفت کولان ممکن است در مقایسه با برخی از نتایجی که در مطالعات آزمایشگاهی دیده می‌شود، مزایای کمتری داشته باشند.
از دیگر خواص هفت کولان پیشگیری و کاهش علائم سرماخوردگی و آنفولانزا است. تحقیقات نشان داده است که عصاره و دم کرده گل هفت کولان سیاه به کاهش شدت و طول دوره بهبود آنفولانزا کمک می‌کند.
فرآورده‌های تجاری هفت کولان برای درمان سرماخوردگی به اشکال مختلف از جمله مایعات، کپسول‌ها، قرص‌های پاستیلی و صمغ‌ها موجود است.
هفت کولان منبع خوبی از اسیدهای فنولیک است. این ترکیبات آنتی اکسیدان‌های قوی هستند که می‌توانند به کاهش آسیب ناشی از استرس اکسیداتیو در بدن کمک کنند.
در طول متابولیسم طبیعی، مولکول‌های واکنشی ممکن است آزاد شوند که می‌توانند در بدن تجمع کنند. این موضوع می‌تواند باعث استرس اکسیداتیو شده و منجر به بیماری‌هایی مانند دیابت نوع ۲ و سرطان شود.
هفت کولان یک غذای کم کالری و مملو از آنتی اکسیدان و مواد مغذی است.
هفت کولان منبع خوبی از فلاونول‌ها است. این ماده مغذی حاوی آنتی اکسیدان فلاونول کوئرستین، کامفرول و ایزورامنتین است. گل‌ها تا ۱۰ برابر بیشتر از توت‌ها حاوی فلاونول هستند.
هفت کولان سرشار از آنتوسیانین نیز هست. این ترکیبات به میوه رنگ سیاه مایل به بنفش تیره داده و یک آنتی اکسیدان قوی با اثرات ضد‌التهابی است.
آنتی اکسیدان‌ها اجزای طبیعی غذاها از جمله برخی ویتامین‌ها، اسیدهای فنولیک و فلاونوئیدها هستند که می‌توانند به حذف مولکول‌های واکنشی کمک کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که رژیم‌های غذایی سرشار از آنتی اکسیدان به پیشگیری از بیماری‌های مزمن کمک می‌کنند.
مطالعات ثابت کرده است که هفت کولان برای سلامت قلب مفید است. خواص هفت کولان برای سلامت قلب، مانند کاهش کلسترول، اسید اوریک و قند خون به اثبات رسیده است. مصرف هفت کولان اثرات مثبتی بر برخی از نشانگرهای سلامت قلب و عروق خونی دارد.
آب هفت کولان باعث کاهش سطح چربی در خون و کاهش کلسترول می‌شود.
مطالعات حیوانی بر روی موش‌ها نشان داد موش‌هایی که با غذاهای حاوی پلی فنول‌های استخراج‌شده از هفت کولان تغذیه می‌شدند، فشار خونشان کاهش یافت.
هفت کولان سطح اسید اوریک در خون را نیز کاهش می‌دهد. اسید اوریک بالا با افزایش فشار خون و اثرات منفی بر سلامت قلب مرتبط است.
با توجه به اینکه دیابت نوع ۲ یک عامل خطر اصلی برای بیماری‌های قلبی و عروقی است، مدیریت قند خون در پیشگیری از این شرایط مهم است.
هفت کولان می‌تواند ترشح انسولین را افزایش داده و سطح قند خون را بهبود بخشد.
یک مطالعه نشان داد که گل هفت کولان آنزیم آلفا گلوکوزیداز را مهار می‌کند، که ممکن است به کاهش سطح قند خون کمک کند. همچنین، تحقیقات روی موش‌های مبتلا به دیابت که به آن‌ها هفت کولان داده شده بود، بهبود کنترل قند خون را نشان داد.
مصرف هفت کولان به مبارزه با سرطان کمک می‌کند. تحقیقات نشان داده است که هفت کولان دارای خواص ضد سرطانی برای مهار سلول‌های سرطانی است.
هفت کولان با باکتری‌های مضر مبارزه می‌کند. مطالعات نشان داده که هفت کولان رشد باکتری‌هایی مانند هلیکوباکتر پیلوری را مهار کرده و علائم سینوزیت و برونشیت را بهبود می‌بخشد.
پلی‌فنول‌های موجود در هفت کولان با افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون، از سیستم ایمنی حمایت می‌کنند.
از دیگر خواص هفت کولان محافظت بدن در برابر اشعه ماوراء بنفش است. در محصولات پوستی از عصاره هفت کولان که دارای فاکتور محافظتی در برابر آفتاب است استفاده می‌شود.
عصاره هفت کولان در برخی از محصولات پوستی به کار می‌رود.
هفت کولان باعث افزایش ادرار می‌شود. تحقیقات نشان داده که گل هفت کولان باعث افزایش دفعات ادرار و میزان دفع نمک می‌شود.
هفت کولان برای ترمیم شکستگی یا ترک استخوان نیز بسیار مفید است. از هفت کولان برای درمان پوکی استخوان، آرتروز و روماتیسم استفاده می‌شود.
هفت کولان دارای خواص زیادی برای زنان است. از جمله فواید هفت کولان برای زنان به تقویت سیستم ایمنی، مفید برای پوست و مو و تقویت قلب و عروق می‌توان اشاره کرد.
هفت کولان دارا ی خواص زیادی برای مردان نیز می‌باشد. خواص هفت کولان برای مردان شامل پاکسازی کبد و کلیه، تقویت سیستم ایمنی، کمک به سلامت قلب و عروق و همچنین درمان بواسیر می‌باشد.
طبع هفت کولان سرد و خشک است و باید با یک مصلح مانند عسل میل شود.
هر چند خواص هفت کولان بسیار زیاد است، اما مصرف آن برای بعضی از افراد ممکن است دارای عوارض جانبی نیز باشد. از جمله عوارض آن به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
پوست درخت، توت‌های نارس و دانه‌ها حاوی مقادیر کمی از موادی هستند که به نام لکتین شناخته می‌شوند که در صورت مصرف بیش از حد می‌تواند باعث مشکلات معده شود.
گیاه هفت کولان حاوی موادی به نام گلیکوزیدهای سیانوژنیک است که در برخی شرایط می‌تواند سیانید را آزاد کند. این سمی است که در دانه‌های زردآلو و بادام نیز یافت می‌شود. ۳ میلی گرم سیانید در هر ۱۰۰ گرم توت تازه و ۳ تا ۱۷ میلی گرم در هر ۱۰۰ گرم برگ تازه وجود دارد. البته این فقط ۳٪ از دوز مرگبار تخمینی برای یک فرد ۶۰ کیلوگرمی است.
از جمله عوارض مصرف هفت کولان حالت تهوع، استفراغ و اسهال است.
مطالعات انسانی نشان داده که پس از نوشیدن آب میوه‌های تازه چیده شده، از جمله برگ‌ها و شاخه‌های گونه S. mexicana elder افراد دچار حالت تهوع، استفراغ، ضعف، سرگیجه، بی‌حسی و بی‌حالی شده‌اند.
خوشبختانه، مواد سمی موجود در توت‌ها را می‌توان با پخت و پز با خیال راحت از بین برد. با این حال، شاخه‌ها، پوست یا برگ‌ها نباید در پخت و پز یا آب میوه گیری استفاده شوند. همچنین، قبل از استفاده حتما پوست یا برگ را جدا کنید.
نظرات در مورد مفید بودن هفت کولان متفاوت است، اما اکثر پزشکان معتقدند مصرف آن در دوزهای کم بی‌خطر است. اما توت‌ها یا گل‌های نارس یا نپخته گیاه می‌توانند باعث تهوع، استفراغ و اسهال شوند. مقادیر زیادتر می‌تواند باعث مسمومیت جدی‌تری شود.
سایر قسمت‌های درخت مسن هفت کولان شامل شاخه‌ها، برگ‌ها، ریشه‌ها و دانه‌های سمی هستند. آن‌ها نوعی سیانوژن به نام گلیکوزید دارند. از جمله افرادی که مصرف هفت کولان برای آن‌ها ممکن است مضر باشد شامل موارد زیر می‌شود:
کودکان: مصرف هفت کولان برای کودکان زیر ۵ سال بهتر است بااحتیاط انجام شود.
زنان باردار و شیرده: اگر باردار هستید یا در دوران شیردهی به سر می‌برید، بهتر است در مصرف هفت کولان احتیاط کنید.
افراد مبتلا به مشکلات ایمنی: افراد مبتلا به مشکلات ایمنی ممکن است به هفت کولان واکنش نشان دهند.
افراد مبتلا به حساسیت: اگر بعد از مصرف هفت کولان دچار بثورات پوستی یا مشکل تنفسی شدید، ممکن است به آن حساسیت داشته باشید.
از آن‌جایی که این ماده ادرار آور است، در صورت مصرف داروهایی که باعث ادرار بیشتر می‌شوند، مراقب باشید.
در صورت بارداری، شیردهی، ابتلا به بیماری خودایمنی، مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی و در کودکان زیر ۵ سال از مصرف هفت کولان خودداری کنید.
خواص هفت کولان به رفع علائم سرماخوردگی و آنفولانزا، حمایت از سلامت قلب و مبارزه با التهاب و عفونت و سایر فواید کمک می‌کند. علت این امر خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی این گیاه بی‌نظیر است. با وجود این، اگر دچار مشکلات معده یا حساسیت غذایی هستید، حتما در مصرف هفت کولان با پزشک خود مشورت کنید.
یوسف تیموری تصاویری با پدر و مادرش در سفر مشهد منتشر...
با قاب تاریخ به ایران قدیم سفر و یادی از گذشته...
نقش بهتاش فریبا را بهرام افشاری بازی می‌کند
پریا قاسم خانی دختر بهاره رهنما و پیمان قاسمخانی با...
